Pałac. Wyznanie intymne

utworzone przez Magda Liwosz | lis 15, 2017 | Felieton, Historia

Pałac. Wyznanie intymne

Temat burzenia Pałacu Kultury i Nauki wraca do warszawskich mediów jak bumerang. Wczoraj znowu zawrzało po słowach ministra Glińskiego, który zapytany o pomysł zburzenia budynku na 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości powiedział, że „nie ma nic przeciwko“. Dla jednych symbol stalinizmu, dla innych najbardziej rozpoznawalny symbol miasta, a dla mnie przede wszystkim miejsce, gdzie spędzam 40 godzin tygodniowo. I nie, nie zgadzam się na żadne jego wyburzenie.

To nie była miłość od pierwszego wejrzenia. Od zawsze oczywiste było dla mnie to, że gdyby dało się cofnąć czas, wolałabym żeby ten fragment miasta wyglądał jak przed wojną. Ale czasu cofnąć się nie da, więc nie będziemy się tu teraz nad tym rozwodzić. Potem coś się zmieniło. Najpierw był film dokumentalny „Pałac” w reżyserii Tomka Wolskiego, później reportaż Beaty Chomątowskiej „Pałac. Biografia intymna”. To one w dużej mierze zmieniły moje postrzeganie Pekinu (i film i książkę polecam). Podejrzałam go od środka, poznałam historie ludzi, którzy go projektowali i budowali, którzy tworzą go dziś. Stał mi się… bliższy.

Niedługo potem zaczęłam pracę w jednym z biur mieszczących się w Pałacu. Od tamtej pory mogę codziennie obserwować ten żywy organizm od samego środka i powiem Wam szczerze, że to ciekawa obserwacja i pasjonujące doświadczenie – otworzyć potwornie ciężkie drzwi wejściowe (czy to możliwe, żeby w poniedziałki rano były cięższe niż w inne dni tygodnia?), podglądać sędziwych panów z ochrony, na których biurkach dzwonią jeszcze ogromne telefony z tarczą, zastanawiać się dokąd prowadzą małe tajemnicze drzwi na korytarzu (zawsze zamknięte – sprawdzam regularnie!), przeżyć chwile grozy, gdy nagle ktoś zaczyna mówić przez trzeszczące głośniki głosem jak z zaświatów, wpaść po kanapkę do Ciasteczkowa do najmilszej na świecie pani Agnieszki, która w Pałacu zna chyba wszystkich i pamięta doskonale, kto jakie kanapki kupuje, czy wreszcie poobserwować tłumy turystów w kolejce na taras widokowy i słuchać ich zachwytów nad architekturą, która często jest im zupełnie obca i dlatego niezwykle ciekawa. To za ten mikroklimat Pałac lubię najbardziej.

Warszawa przedwojenna zniknęła bezpowrotnie, po odbudowie powstało w pewnym sensie nowe miasto. Jeżeli spojrzymy w tym kontekście na Pałac Kultury i Nauki, to właśnie on stał się symbolem tej nowej Warszawy. Symbolem, bez którego bardzo trudno wyobrazić sobie dziś stolicę Polski. I jeśli ktoś kiedyś faktycznie będzie chciał go wyburzyć, będę pierwsza w kolejce, żeby przykuć się na znak protestu do tych diabelsko ciężkich drzwi.

Magda Liwosz
fot. Jarek Zuzga

Rzeźbiarz staromiejski

utworzone przez Jarek Zuzga | paź 17, 2017 | Artykuł, Fotografia, Historia, Sztuka

Rzeźbiarz staromiejski

Rzadko się zdarza, że zaglądając komuś przez płot na prywatne podwórko, usłyszy się „zapraszam, wejdźcie, mam dobre młode wino”. A to właśnie nam się przydarzyło pewnego upalnego dnia, w czerwcu 2014 roku. Pomagaliśmy wówczas przy sesji fotograficznej na Starym Mieście, a gdy praca się skończyła, urokliwymi Kamiennymi Schodkami zeszliśmy na dół, do Bugaju, gdzie na trawniku stoją intrygujące kamienne rzeźby – na pewno znacie to miejsce. My też niby znamy – choć jak się okazało, tylko powierzchownie.

Trochę nieśmiało, ale skuszeni okazją zwiedzenia bajkowo wyglądającego podwórza, z zaproszenia skorzystaliśmy. Gospodarzem okazał się autor wspomnianych rzeźb – Zbigniew Maleszewski. Artysta w pierwszym już kontakcie wzbudzał sympatię i zaufanie – postawny, wysoki, siwy starszy pan, z przesympatycznym uśmiechem na twarzy, spojrzeniem pełnym ciepła i wielkimi dłońmi, godnymi zawodu, który uprawiał. Od razu podsunął nam ogrodowe fotele i nalał po kieliszku wina.

Usiedliśmy zatem w tym pięknym podwórku, przypominającym trochę romantyczne zaplecza domów na południu Europy. Zewsząd otaczały nas kamienne rzeźby, w różnych stadiach wykończenia, drewniane stoły, stoliki, taborety, wiszące lampy naftowe, zestawy narzędzi, a całość tonęła w pnącej się zieleni.

Wino, które pan Zbigniew sam robił i częstował swoich gości

Z początku trochę nie wiedzieliśmy o czym rozmawiać, bo cała sytuacja była dla nas zaskoczeniem, na szczęście pan Zbigniew okazał się być bardziej sprawny towarzysko i sam zaczął opowiadać – najpierw o tym, jak wino jego produkcji jest popularne w Warszawie. Że piją go wszyscy jego znajomi, artyści, koledzy z ASP, ale też sąsiedzi ze Starówki, i że dzięki niemu czuje się zdrowo mimo wieku, i ma siłę do pracy. Wino faktycznie było smaczne, orzeźwiające, idealne na tak upalny dzień.

Potem pokazywał nam różne rzeźby, część robionych na zamówienie dla prywatnych kolekcjonerów, część na sprzedaż dla turystów, inne robione ot tak, dla siebie, pod wpływem natchnienia. Na pytanie, czy dobrze się sprzedają, odpowiedział, że całkiem nieźle, pomimo cen idących w tysiące złotych. Jakby na potwierdzenie tych słów rozmowę przerwał nam turysta z Francji, zainteresowany kupnem kamiennej figurki. „Ten nie kupi, przyszedł tylko pooglądać” – powiedział pan Zbigniew wstając, po czym płynnie przeszedł na francuski, coś tłumacząc gościowi. „Ja ich rozpoznaję z daleka” – dodał, gdy klient poszedł faktycznie nic nie kupując – „od razu wiem, który kupi, a który tylko udaje”.

Na tarasie przy pracowni Zbigniewa Maleszewskiego

Zbigniew Maleszewski urodził się w 1924 roku w Łyszczycach (obecnie Białoruś). Jego pradziadek był pułkownikiem, dowódcą Powstania Listopadowego na Wileńszczyźnie, zesłanym po upadku powstania na Sybir. Jego syn, czyli dziadek pana Zbigniewa, powrócił do Białegostoku jako młody chłopak, brał udział w I Wojnie Światowej. Po odzyskaniu niepodległości ożenił się i miał dwie córki – matkę i ciotkę pana Zbigniewa.

A on sam młodość spędził w Wilnie, gdzie brał udział w operacji „Ostra Brama” (1944 r.), w której – jak wspominał – musiał walczyć przeciwko niektórym swoim kolegom ze szkoły, co było strasznym przeżyciem i na zawsze zostawiło ślad w jego psychice. W pracowni, do której nas zaprosił, miał wiele pamiątek z tamtych czasów: pistolety, strzelby, bagnety, wojskowe hełmy. „Za peerelu miałem z tym trochę kłopotów” – opowiadał – „milicja sprawdzała, czy nie jest to przypadkiem nielegalne posiadanie broni”. Ale nawet jeśli kolekcja była nielegalna, to wszelkie takie sprawy pan Zbigniew załatwiał z sąsiadem – emerytowanym pułkownikiem Urzędu Bezpieczeństwa, byłym wiceministrem, z którym łączyło go wspólne hobby – pędzenie bimbru. „To był przyzwoity facet, paznokci nie rwał. A jakie robił nalewki!” – wspominał. Koniec końców milicja zgodziła się zostawić broń w spokoju, pod warunkiem, że spusty zostaną zakłódkowane – co pan Zbigniew dla świętego spokoju zrobił. Znajomość z pułkownikiem miała jeszcze jedną korzyść – w piwnicy pana Zbigniewa działała drukarnia nielegalnej opozycyjnej gazety – Przeglądu Wiadomości Agencyjnych. Ryzyko wpadki było nieduże, bo kto ośmieliłby się kontrolować mieszkanie przyjaciela wiceministra. Pod latarnią najciemniej – wiadomo.

Po wojnie, w 1945 roku, pan Zbigniew został z Wilna „wyrzucony”, jak sam to określał. Bydlęcym wagonem, z niewielką walizeczką, przyjechał do Lublina, gdzie przyjęto go na świeżo powstałą Politechnikę, na wydział architektury, bez egzaminów. Komisja wzięła pod uwagę, że miał ukończone liceum budowlane, poza tym fachowcy byli zrujnowanej Polsce potrzebni na szybko. Po roku przeniósł się do stolicy, podejmując jednocześnie studia na Politechnice (architektura) i ASP (rzeźba). „W Warszawie wszędzie było daleko. Kupiłem sobie rower, żeby zdążyć z jednych zajęć na drugie” – wspominał. Sport był zresztą panu Zbigniewowi nieobcy – należał do AZS, został nawet (choć jak twierdzi – przypadkowo) mistrzem stolicy w skoku w zwyż. „Tak się złożyło, że wszyscy najlepsi zawodnicy wyjechali na jakieś inne zawody, no i dlatego ja wygrałem” – śmiał się. Po studiach mieszkał kątem u różnych znajomych, między innymi na Mariensztacie, skąd obserwował budowę trasy W-Z i obsuwającą się skarpę pod kościołem św. Anny. Trzy lata przepracował w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego, brał udział w pracach projektowych metra. O zrujnowanej Warszawie mówił: „Pamiętam, że ze wszystkich ocalałych kamienic skuwano zdobienia i architektoniczne detale”. W 1960 roku otrzymał od miasta pracownię przy ul. Bugaj – tę właśnie, w której go spotkaliśmy.

Kolekcja militariów, m.in. pamiątek z Wileńszczyzny

A pracownia pana Zbigniewa wyglądała niesamowicie. Podobnie jak na podwórku, wypełniona była rzeźbami. Uwagę zwracało stojące na komodzie popiersie kobiety – „to moja siostra, niestety już nie żyje” – wyjaśnił. Prócz rzeźb było tam mnóstwo obrazów – prezentów od licznych znajomych pana Zbigniewa – wybitnych artystów, profesorów ASP. Półki wypełnione były pamiątkami, o których z chęcią opowiadał, a każda miała swoją historię godną osobnego artykułu. Pamiątki z Wileńszczyzny, dyplomy, stare fotografie. Czaszki ludzkie i zwierzęce. Mamuci róg. W kącie na poduszce drzemał bury kot; na nasz widok pierzchł do piwnicy – tej, w której kiedyś była drukarnia. Kotów, jak się potem okazało, było tu więcej, ale kryły się w zakamarkach podwórka. „Dokarmiam je” – mówił. Wszystkie wykastrowane i zaszczepione, bo pan Zbigniew odpowiedzialnie korzystał z miejskiego programu opieki nad dzikimi kotami, a dzięki kociemu wsparciu na obejściu nie prześlizgnęła się najmniejsza nawet mysz.

W pracowni Zbigniewa Maleszewskiego - pamiątki z Wileńszczyzny i mamuci róg

Po schodkach na górę można było dostać się do biblioteki pełnej książek ze wszystkich chyba zakątków świata. Mnóstwo literatury fachowej, albumów fotograficznych, malarskich. Wśród nich maszynopisy autorstwa samego gospodarza: „napisałem siedem książek, wciąż leżą w szufladzie”. Tu i ówdzie różne symbole masońskie – bo pan Zbigniew, jak wielu architektów i rzeźbiarzy – był wolnomularzem, o czym chętnie i ciekawie opowiadał.

W pracowni Zbigniewa Maleszewskiego - biblioteka

Za swoją pracę Zbigniew Maleszewski otrzymał wiele nagród, w tym między innymi najwyższe państwowe odznaczenie dla artystów – złoty medal „Gloria Artis”. Został też odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, z czym łączy się zabawna historia: pewnego dnia pan Zbigniew dostał zaproszenie na uroczystość wręczenia Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski, która odbyć się miała na Zamku Królewskim. Wyróżnienie to przyznane zostało pośmiertnie generałowi Aleksandrowi Krzyżanowskiemu, odebrać je miała jego córka Olga. A że do Zamku z Bugaju droga krótka, to pan Zbigniew postanowił dla rozrywki przejść się w towarzystwie zaprzyjaźnionej sąsiadki – aktorki. Na wydarzenie trochę się spóźnił, więc z towarzyszką stanęli gdzieś z tyłu. No i nagle wyczytują jego nazwisko. „Zastanawiam się, kto może tak samo się nazywać?” – zdziwił się, a tymczasem jakaś niezydetyfikowana ręka wyciąga go przed publiczność i sadza na krześle. Po chwili na sali zjawił się prezydent i wręczył kilkunastu osobom Krzyż Kawalerski, w tym zaskoczonemu panu Zbigniewowi. „No i wracałem sobie wieczorem Starówką z przypiętym do klapy medalem” – wspominał z uśmiechem. Odznaczenie było oczywiście powodem do dumy, ale przynosiło też pewne doraźne korzyści: „po jakimś czasie moi przyjaciele uradzili, że trzeba oblać to wydarzenie. Siedzymy sobie zatem na tarasie, 11 wieczór, pijemy winko, a tu pewna wrażliwa sąsiadka zadzwoniła po policję, że za głośno. No i faktycznie przyjechała policja, ale jak zobaczyli mój Krzyż w klapie, to zasalutowali, przeprosili i poszli”. Historia ta pokazuje w piękny sposób, jakim skromnym człowiekiem był pan Zbigniew, i jaki miał dystans do samego siebie.

Zbigniew Maleszewski odznaczony został m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz złotym medalem Gloria Artis

W pracowni i na tarasie u pana Zbigniewa czas płynął niezauważenie. Dopiero zachodzące słońce przypomniało nam, że siedzimy tu już parę ładnych godzin. Coś miał w sobie takiego pan Zbigniew, że nie chciało się od niego wychodzić. Nic dziwnego, że znajomych i przyjaciół miał mnóstwo. Przez cały czas, gdy rozmawialiśmy, uśmiech nie schodził z jego twarzy. Mowę miał płynną, ton śpiewny, gawędziarski, z charakterystycznym wileńskim akcentem. Słuchać można by było bez końca. Ale my przecież niezapowiedzianymi gośćmi byliśmy, i wypadało jednak dać gospodarzowi trochę spokoju, choć ten – trzeba przyznać – nie przejawiał żadnych objawów zmęczenia. A przecież rozmawialiśmy z 90-latkiem! „Litwini tak długo żyją” – śmiał się – „mam to po matce”. W końcu jednak idziemy, ale obiecujemy sobie, że jeszcze kiedyś wpadniemy, na dłużej, pogadać. „Zawsze przychodźcie” – powiedział nam na pożegnanie.

Zbigniew Maleszewski - rzeźbiarz staromiejski

Niestety, już nie napijemy się młodego wina z przemiłym panem Zbigniewem. Rzeźbiarz odszedł w maju tego roku, w wieku 93 lat. Mamy nadzieję, że jeszcze zdążył pojechać do rodzinnego Wilna, bo planował wycieczkę – a jakże – z grupą przyjaciół. My na pewno nigdy go nie zapomnimy, otwartego, życzliwego, uśmiechniętego, prawdziwego wilnianina i warszawiaka, rzeźbiarza staromiejskiego. Pomyślcie o nim ciepło, gdy będziecie przechodzić ulicą Bugaj!

Tekst i zdjęcia: Jarek Zuzga

Zobacz więcej zdjęć:

Gwara Warszawska ma swój skwer

utworzone przez Jarek Zuzga | paź 12, 2017 | Fotografia, Historia, Wydarzenie

Gwara Warszawska ma swój skwer

12 października 2017 r. na warszawskiej Woli uroczyście nadano niewielkiemu placykowi na tyłach dawnego PeDeTu imię Gwary Warszawskiej.

Inicjatorem akcji był Janusz Dziano, warsawianista, miłośnik Woli, twórca facebookowego profilu „Jestem z Woli”. Na uroczystości obecni byli radni dzielnicy oraz miasta, miłośnicy Warszawy, okoliczni mieszkańcy. Przemowę wygłosił m.in. Piotr Grygoruk z Trupy Teatralnej Warszawiaki, który podkreślił, że skwer upamiętnia nie tyle samą gwarę, ile przede wszystkim tysiące zwykłych warszawiaków, którzy mową tą posługiwali się w życiu codziennym. Zobaczcie zdjęcia z tego wydarzenia:

Uroczystosc nadania nazwy skwerowi Gwary Warszawskiej na Woli

Marzec ’68. Historia, która może zdarzyć się każdemu

utworzone przez Magda Liwosz | lip 5, 2017 | Film, Historia, Materiał promocyjny, Wydarzenie

Marzec ’68. Historia, która może zdarzyć się każdemu

Czy potraficie sobie wyobrazić, jak to jest stracić nagle swoich przyjaciół? Z dnia na dzień poczuć się obcym we własnym domu? Brzmi to trochę jak scenariusz z horroru, prawda? W czerwcu 1967 roku Władysław Gomułka w swoim wystąpieniu w Sali Kongresowej wypowiedział słowa, które uruchomiły antysemicką kampanię w Polsce zwaną Marcem ‘68. Tysiące ludzi pochodzenia żydowskiego uznano wówczas za obcych i zmuszono do opuszczenia kraju.

„Nie chcemy, żeby w naszym kraju powstała piąta kolumna”

19 czerwca 1967 roku w Pałacu Kultury i Nauki Władysław Gomułka wygłosił przemówienie, które zainicjowało rozpoczęcie kampanii antysemickiej. Było to pośrednio związane z wydarzeniami na świecie, w tym zakończoną kilka dni wcześniej wojną sześciodniową i zerwaniem przez Polskę stosunków dyplomatycznych z Izraelem. Żydów mieszkających w Polsce Gomułka określił mianem „piątej kolumny”, oskarżając ich o zdradę i działania na szkodę państwa polskiego. To haniebne wystąpienie doprowadziło do zaostrzenia nastrojów antysemickich, a w efekcie do wyrzucenia z pracy, pozbawienia obywatelstwa i przymusowej emigracji tysięcy niewinnych osób. Od 1968 do początku lat siedemdziesiątych z Polski wyemigrowało 13–15 tysięcy obywateli pochodzenia żydowskiego, w tym liczna inteligencja – pracownicy naukowi, studenci, pisarze, dziennikarze i aktorzy. Przytłaczająca większość z nich nigdy już nie wróciła do Polski.

Obcy w domu. Wokół Marca ’68

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN ruszyło z programem „Obcy w domu. Wokół Marca ’68” i przez ponad rok będzie przypominać o przyczynach i skutkach tej największej antysemickiej kampanii w powojennej Polsce. Program obejmuje wiele działań edukacyjnych m.in. warsztaty dla młodzieży, pokazy filmów, lekcje muzealne oraz spacery tematyczne po Warszawie. Warto zajrzeć w program i wyszukać coś dla siebie. Jednak głównym wydarzeniem będzie wystawa czasowa zaplanowana na marzec przyszłego roku – dokładnie w 50. rocznicę wydarzeń marcowych. Muzeum POLIN opublikowało również film upamiętniający te tragiczne wydarzenia. Widać w nim paczkę roześmianych przyjaciół, mile spędzających ze sobą czas – najpierw na placu Grzybowskim, potem w Pałacu Kultury i Nauki. Miejsca zresztą wybrane nieprzypadkowo – plac Grzybowski mocno jest związany z historią Żydów w Warszawie, a Pałac to już bezpośrednie nawiązanie do przemówienia Gomułki, którego fragmenty słychać zresztą w tle. Nagle ten radosny czas przerywają tajemnicze zniknięcia kolejnych osób…

Trochę trudno sobie wyobrazić, że dziś mielibyśmy doświadczyć czegoś podobnego, że ktoś z uwagi na takie czy inne pochodzenie miałby zostać nagle zwolniony z pracy, zmuszony do opuszczenia kraju i swoich przyjaciół. A może jednak wcale nie tak trudno – bo jest w tym spocie coś niepokojącego, trochę jakby przestroga, żeby o wydarzeniach marcowych pamiętać i mówić głośno, tak aby nigdy taka historia się już nie powtórzyła.

Projekt „Obcy w domu. Wokół Marca ’68” możecie śledzić na facebookowym fanpage, gdzie na bieżąco pojawiają się informacje o wydarzeniach związanych z obchodami 50-tej rocznicy Marca ’68.

Zachęcamy Was też do zaglądania na stronę www Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN – tam też znajdziecie informacje o wydarzeniach związanych z projektem.

Link do filmu: https://www.youtube.com/watch?v=kiBkzMtu3Io

Najpierw znika jedna dziewczyna, potem kolejna. Potem znika Twój kumpel. Na koniec zostajesz sam. Czy wiesz jak to jest, nagle czuć się obcym we własnym domu?

Warszawa w modernie. Mokotów otwiera podwórza „Szarych Domów”

utworzone przez Jarek Zuzga | cze 8, 2017 | Fotografia, Historia, Informacja, patronat, Wydarzenie

Warszawa w modernie. Mokotów otwiera podwórza „Szarych Domów”

2. edycja Szare Domy Festiwal Otwarty_Obiekt 1530 A startuje 17 czerwca

W latach ’30 ubiegłego wieku na warszawskim Mokotowie powstała kolonia mieszkaniowa „Szare Domy”. Nowatorski projekt osiedla gwarantujący swoim mieszkańcom komfortowe warunki życia i pełną infrastrukturę (sklep, restaurację, przedszkole, ogólnie dostępne pralnie, i przestrzeń wspólną ogrodowych dziedzińców). „Szare Domy” nie straciły nic na swojej aktualności, mimo upływu lat wciąż stanowią inspirację, szczególnie dziś, kiedy wzrasta zainteresowanie architekturą modernizmu.

Kolonia “Szare Domy” to unikatowy zespół budynków usytuowanych w samym sercu starego Mokotowa. Osiedle zostało wybudowane w latach 1928-1932 przez spółdzielnię mieszkaniową Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na podstawie projektu Jana Stefanowicza. W 1992 roku „Szare Domy” zostały objęte ochroną i wpisane w Rejestr zabytków, jako modelowy przykład architektury funkcjonalnej. Tym cenniejszy, że kompleks budynków przetrwał wojnę niemal w nienaruszonym stanie i stanowi doskonałe świadectwo przedwojennej zabudowy stolicy.

Nazwa osiedla pochodzi od charakterystycznej, dla budownictwa Warszawy lat 20-tych i 30-tych, cegły cementowej, którą wykończono elewacje kamienic. Projekt Stefanowicza obejmuje zespół budynków zamkniętych w dwóch kompleksach. Pierwszym od ulicy Rakowieckiej i Akacjowej oraz drugim biegnącym wzdłuż ulicy Fałata i Łowickiej zespolonych od ulicy Narbutta łącznikiem. Bryły budynków charakteryzuje geometryczna prostota, a elewację modułowa powtarzalność elementów architektonicznych. Architekt wyraźnie odwołuje się do głównych zasad modernizmu, interpretując je jednak w charakterystycznym dla siebie stylu. Projekt kolonii „Szare Domy” cechuje funkcjonalność, widoczna w rzutach mieszkań i częściach wspólnych osiedla oraz oszczędny racjonalizm, podyktowany minimalizacją czasu i kosztów budowy, zauważalny zarówno w wykorzystanych materiałach jak i estetyce architektonicznej kolonii.

17 czerwca mieszkańcy Warszawy będą mieli okazję zapoznać się z tym niezwykłym miejscem w ramach 2. edycji Szare Domy Festiwal Otwarty, Obiekt 1530 A.

1.edycję Szare Domy Festiwal Otwarty zadedykowaliśmy Janowi Stefanowiczowi – architektowi niemal zapomnianemu, który zaprojektował i nadzorował budowę Szarych Domów. Tegoroczny SDFO jest dedykowany samej kolonia MSW, stąd w nazwie festiwalu numer ewidencyjny (1530 A) pod którym obiekt widnieje na liście zabytków chronionych prawem. Podczas wydarzenia, przedstawimy proces budowy Szarych Domów w perspektywie rodzącego się w okresie międzywojennym w Polsce systemu planowania przestrzennego. Przybliżymy także interdyscyplinarne zaplecze nowo kształtującej się myśli polskiej architektury na tle nurtów warszawskiej awangardy okresu międzywojennego – tłumaczy Marta Surowiec inicjatorka Festiwalu i fanpage’a www.facebook.com/szaredomy

Festiwal zainauguruje spacer tematyczny po okolicach kolonii poprowadzony przez Adriana Sobieszczańskiego, historyka i przewodnika Warszawskiego, współtwórcy Warszawy Historia Ukryta, partnera festiwalu.

Nowoczesna kolonia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, powstała w latach 30-tych, na przyłączonym zaledwie kilkanaście lat wcześniej do Warszawy, Mokotowie. Idealnie wpisywała się w koncept modernizacji miasta, wyrażając aspiracje młodej dzielnicy. Budowie obiektu sprzyjał plan regionalny Warszawy wraz z kluczowym projektem rządu 2 RP, jakim była dzielnica Marszałka Piłsudskiego. W kontekście rozbudowy miasta, kolonia Szare Domy stanowi doskonały przykład celowego rozdziału części reprezentatywnych i mieszkalnych nowopowstającej stolicy – mówi Adrian Sobieszczański.

– Ponadto warto pamiętać, że architektura modernistyczna w swoich założeniach zmieniła oblicze współczesnego budownictwa, domy – maszyny służąc potrzebom swoich mieszkańców, kreowały zupełnie nową jakość życia. Festiwal ma zwrócić uwagę warszawiaków na charakter zabytkowej przestrzeni, dziedzictwa, z którym mieszkańcy mają okazję obcować. Dlatego z naszego punku widzenia jest tak ważny – dodaje Dorota Gołębiewska, Prezes Warszawskiego oddziału TONZ, partnera festiwalu.

– To już druga edycja SDFO dedykowanego Szarym Domom, i zapewniam, że nie ostatnia – puentuje Marta Surowiec.

W ramach Festiwalu przewidziano wykłady tematyczne oraz outdoorowe wystawy dedykowane osiedlu i zagadnieniom ochrony zabytków. Całość wydarzenia zamknie, oddający charakter przedwojennej Warszawy, wieczorny koncert Warszawskiego Combo Tanecznego i potańcówka.

Więcej informacji:

Marta Surowiec – organizator 2. edycji Festiwalu Otwartego Szare Domy, m.surowiec@deplus.com.pl, 792 017 197, www.facebook.com/szaredomy

Adrian Sobieszczański – partner projektu, warszawski.przewodnik@wp.pl, 603 615 241.

© ARCHITEKTURA I BUDOWNICTWO, Warszawa, nr 2:1931

© Borecka Emilia, Portret Warszawy lat międzywojennych. Warszawa 1974, Arkady

© Henryk Poddębski, źródło - Biblioteka Narodowa

Historie ukryte w rzeczach – wielkie otwarcie Muzeum Warszawy

utworzone przez Magda Liwosz | maj 24, 2017 | Fotografia, Historia, Informacja, Wydarzenie

Historie ukryte w rzeczach – wielkie otwarcie Muzeum Warszawy

Po kilku latach intensywnej modernizacji, renowacji i odbudowy Muzeum Warszawy ponownie otwiera się dla zwiedzających. W najbliższy weekend warszawiacy będą mogli wreszcie zajrzeć do staromiejskich kamienic, które tak długo skrywały się za wysokimi rusztowaniami. My mieliśmy okazję odwiedzić Muzeum na kilka dni przed otwarciem na ekspresowym zwiedzaniu dla prasy z Jarosławem Trybusiem, Wicedyrektorem Muzeum. Zwiedziliśmy już całkowicie gotowe ekspozycje, podejrzeliśmy pracowników muzeum podczas mycia gablot i wyklejania tablic informacyjnych i co do jednego nie mamy wątpliwości – Warszawa zyska kolejne ważne miejsce.

Rzeczy

Próżno szukać w Muzeum Warszawy multimedialnych ekranów dotykowych i innych supernowoczesnych urządzeń, pewnie więc znajdą się i tacy, którzy wyjdą stąd zawiedzeni. To zwyczajne z pozoru przedmioty stanowią tutaj punkt wyjścia do snucia opowieści o mieście i jego historii. Pozłacana klamka wyrwana z drzwi ratusza przez woźnego w dniu wybuchu powstania warszawskiego, emaliowane garnki wykopane z terenu getta warszawskiego, talerz przedstawiający cerkiew na dzisiejszym Placu Piłsudskiego z niemieckim napisem „Warschau“ to tylko kilka przykładów zwykłych przedmiotów, które kryją w sobie niezwykłą historię miasta, swoich właścicieli czy twórców, a także opowiadają o wydarzeniach, w których uczestniczyły.

8 gabinetów

W maju zwiedzającym zostanie udostępnionych 8 gabinetów (powierzchniowo to połowa całości wystawy głównej) i ponad 3000 przedmiotów. Finalnie zaś wystawa „Rzeczy warszawskie“ zaprezentuje ponad 7000 oryginalnych przedmiotów związanych z historią Warszawy zebranych w 21 gabinetach tematycznych. Każdy gabinet to wydzielona kolekcja ze zbiorów Muzeum, każdym też opiekuje się inny kurator. Kolejność zwiedzania nie ma jednak znaczenia. „Chcemy, żeby po naszym muzeum zwiedzający spacerowali według swoich autorskich tras, tak jak po mieście“ wyjaśnia Trybuś. Choć oczywiście zarówno mapy z pełną informacją, jak i audioprzewodniki będą do dyspozycji zwiedzających. W maju otwarte zostaną: Gabinet pomników warszawskich – tych istniejących oraz tych które zniknęły z przestrzeni miasta, Gabinet syren warszawskich z 86 syrenami i tą jedną najważniejszą – oryginałem dłuta Konstantego Hegla przeniesionym w 2008 r. z Rynku Starego Miasta, Gabinet widoków warszawskich z obrazami i grafikami z różnych epok, skarbiec muzeum – Gabinet sreber i platerów, Gabinet portretów m.in. z pokaźnych rozmiarów portretem Bieruta – jedynym socrealistycznym portretem w zbiorach Muzeum, Gabinet suwenirów, które choć niekiedy wątpliwej urody skrywają ciekawe opowieści, Gabinet pocztówek, w którym kolekcja będzie wymieniana co 3 miesiące i Gabinet archeologiczny. Na pozostałe gabinety (m.in. fotografii czy opakowań firm warszawskich) przyjdzie nam poczekać do drugiej połowy roku.

W liczbach i na wykresach

Rozwój powierzchni miasta, najwyższe warszawskie budynki w różnych okresach historii, informacje o mieszkańcach i liczbie ludności na przestrzeni wieków, odpowiedzi na pytania o centrum Warszawy i jej granice, warszawskie pierwsze razy (pierwsza kawiarnia, poczta czy klub sportowy) – te i wiele innych ciekawych tematów skomentowano w dodatkowej części wystawy głównej zatytułowanej Dane warszawskie. To tu można obalić wiele stereotypów i obiegowych opinii, jak np. te dotyczące liczby osób przyjezdnych mieszkających w Warszawie, która właściwie nie zmienia się od końca XIX wieku. Ukryte w labiryncie niewielkich sal precyzyjnie zebrane dane warszawskie wskazują wyraźnie, które wydarzenia i zjawiska nadały miastu jego obecny kształt i specyfikę. Materiał z pewnością zainteresuje tych, którzy po raz pierwszy stykają się ze stolicą Polski, a jednocześnie może stanowić punkt wyjścia do głębszej refleksji dla tych, którzy Warszawę już dobrze znają.

Zakamarki

Łatwo się tu zgubić. Labirynt korytarzy, ciasne pokoiki i przejścia tworzą wyjątkowy klimat… ale zgubić się polecamy, choćby po to żeby odkryć XVIII-wieczne drewniane sklepienia, pięknie rzeźbione klatki schodowe i wdrapać się na punkt widokowy z fantastycznym widokiem na rynek. A kiedy już się zmęczycie spacerem to koniecznie odwiedźcie pokój z oryginalnym malowidłem ściennym „Kucie kos” Wojciecha Fangora. To sala poświęcona na odpoczynek, w której na dużej i wygodnej kanapie możecie podziwiać dzieło tego jednego z najwybitniejszych polskich artystów XX wieku.

Muzeum poza murami

Na weekend otwarcia Muzeum Warszawy zaplanowało wiele atrakcji, wśród nich projekcje, pokazy na murach kamienic, a dla miłośników muzyki koncert Sinfonii Varsovii. Na uczestników czeka także specjalnie przygotowana przez Muzeum niespodzianka. Na dwa dni „Muzeum wyjdzie ze swoich murów” i zaprezentuje część wystawy głównej „Rzeczy warszawskie” na płycie Rynku Starego Miasta. Poniżej szczegółowy program otwarcia:

Piątek 26 maja 2017

OFICIALNE OTWARCIE: godzina 20.00

Przemówienia Gości i dyrekcji Muzeum
Koncert Sinfonii Varsovii

Godziny projekcji na fasadach kamienic: 21.00 – 02.00
Godziny otwarcia instalacji artystycznej: 11.00 – 19.30
Godziny otwarcia Muzeum Warszawy(bilety bezpłatne): 21.00 – 02.00

Sobota 27 maja 2017

Godziny otwarcia Muzeum Warszawy(wejście płatne): 10.00 – 19.00
Godziny otwarcia instalacji artystycznej: 11.00 – 20.30
Godziny projekcji na fasadach kamienic: 21.00 – 02.00

Niedziela 28 maja 2017

Godziny otwarcia Muzeum Warszawy(wejście płatne): 10.00 – 19.00
Godziny otwarcia instalacji artystycznej: 11.00 – 20.30
Godziny projekcji na fasadach kamienic: 21.00 – 22.00

Czajniczek z widokiem Warszawy w Gabinecie suwenirów

Gabinet pocztówek – tu ekspozycja będzie zmieniana co 3 miesiące

Gabinet widoków Warszawy

Oryginalna syrenka dłuta Hegla przy Gabinecie syren warszawskich

Makieta Warszawy

Wicedyrektor Muzeum Warszawy Jarosław Trybuś z katalogiem wystaw

Gabinet portretów

Gabinet sreber i platerów warszawskich

Gabinet archeologiczny

Co kryją w sobie kamienice Muzeum Warszawy?

Dane warszawskie – suplement do wystawy głównej

Najwyższe budynki w Warszawie w różnych okresach historii

Widok na Rynek z punktu widokowego Muzeum

Tekst i zdjęcia: Magda Liwosz

« Starsze wpisy

Kolejne wpisy »